Najpoznatija derventska manifestacija, Velikogospojinski vašar, ove godine doživjeće svoje 164. izdanje, čime je svakako stala u red respektabilnih tradicionalnih događaja i u širim, svjetskim okvirima.
Vašar, koji je preživio sve turbulencije, a kojih na Balkanu nikad ne manjka, svoje viševijekovno putešestvije započeo je pred kraj otomanske vladavine, nakon završetka izgradnje pravoslavne crkve, čiju je gradnju 1851. godine dozvolio sultan Abdul Hamid II svojim fermanom. Nastao je iz želje tadašnjeg pravoslavnog stanovništva da se, posle vjerskih obreda i napornog rada tokom ljeta, malo proveseli.
Nakon dolaska austrougarske, vašar se seli iz crkvenog dvorišta na obale Ukrine i postaje veliki robno-stočarski događaj, koji je čak u jednom periodu uključivao i, danas nezamislive, konjske trke. Tri puta je prekidan ratovima, a svaki put se vraćao „iz mrtvih“ i privlačio sve veći i veći broj ljudi. Prema zapisima savremenika, svoje zlatno doba imao je 1970-ih godina kada je tadašnja vlast nastojala maksimalno oplemeniti i ekononomski iskoristiti ovu manifestaciju.
Nakon trećeg rata, nastupio je novi period oporavka ovog derventskog obilježja, da bi danas postao najveći i najposjećeniji događaj ovakve vrste u Republici Srpskoj i šire. Na ova, najmanje tri dana opštenarodnog veselja, „naslanja“ se i niz drugih manifestacija, proslava Krsne slave opštine Derventa, Sajam privrede, alternativni „ŠarloVašar“, izložba stoke u Velikoj Sočanici, kao i mnogi drugi sportsko-kulturno-politički događaji.
Primjetno je da vašar, ipak, iz godine u godinu stagnira i da mu fali „svježe krvi“, novih sadržaja. Jedan od dobrih primjera jeste Sabor trubača u Guči, manifestacije koja je sa svojih 55 godina, mala, ali i mnogo poznatija i komercijalnija, beba, u odnosu na 164. godine tradicije vašara. Derventski vašar ima ime, tradiciju i prostora da tradicionalni sadžaje ovog područja ponudi na sličan način.
Velikogospojinski program:
21.-23. avgust: Poljoprivredna manifestacija u V. Sočanici
25.-27. avgust: Sajam privrede u Sportskoj dvorani
27.-30. avgust: Velikogospojinski vašar
28. avgusta: Obilježavanje Krsne slave i Svečana sjednica SO Derventa
27.- 29. avgust: ŠarloVašar
B. N. – Derventa Cafe
*(korištni izvori iz knjige “Derventa kroz vijekove”, autora Draška Odića)
