Kao svojevrstan odgovor na kolumnu magistra Željka Asentića “O porijeklu imena Dervente”, naš čitalac Miodrag Đeorđić poslao je isječak jedne od knjiga koja se bavi sličnom tematikom, a mi ga prenosimo u cijelini.
“Još jedan način nastanka kasaba bila je inicijativa kadija. Oni su se obraćali Porti s molbom da se određena naselja uzdignu u rang kasabe, najčešće iz bezbjedonosnih i privrednih razloga. Tako se kobaški kadija prije 1570. godine obrati Porti s molbom da se odredi stanovništvo s derbendžijskom i ćupridžijskom službom u selima Gornja Ukrina, koje je veliki, i Donja Ukrina – mali derbend.
Na osnovu njegove predstavke izdat je ferman u kome se navodi: “Na javnom putu koji vodi iz Bosne, Klisa i Zvornika prema graničnim sandžacima Budima i Temišvara, a u blizini skele Dubočca na rijeci Savi, nalazi se derbend, a ujedno u blizini iste skele nalazi se most preko rijeke Ukrine. Kako nisu tačno određene derbendžije i ćupridžije, to su putnici pri prolazu tuda imali mnogo poteškoća i velikih nevolja”, “teško je prolazno i većina jegovih zemalja su neobrađene (mrtve), a okolina obiluje šumama; ovo je leglo nereda i izdajničko mjesto…”. Stoga je određeno po 30 derbendžijskih kuća u ovim selima da se staraju o bezbjednosti i snabdijevanju putnika, da održavaju most o svom trošku, a zauzvrat plaćaju nižu filuriju (100 umjesto 150 akči) i oslobođeni su od “kara kuluka” i vanrednih nameta i rabota. Ali-aga, dizdar grada Dobora, osnovao je džamiju sa vakufom u selu Gornjoj Ukrini, tako da se do 1570. godine razvila istoimena kasaba.
Handžić, međutim, griješi kada navodi da je Derventa dobila svoje ime tek za vrijeme austrijske vlasti (1718-1739). Naime, u opisu bosanske biskupije biskupa Maravića iz 1655. godine kao i u izvještaju o vizitaciji fra Nikole Olovčića iz 1672. godine, zabilježeno je ime Dervente.”
Poslao Miodrag Đeorđić
Na blogu Savka Pećića imaju objavljena dva teksta o postojanju pravoslavnog manastira u selu Detlak opština Derventa. Navodno naziv manastira je bio Draginja kako se navodno zvalo i sadašnje selo Detlak u tom periodu.
Ima li ko saznanja koja potvrđuju ove podatke iz navedenih tekstova.