DERVENTA – U periodu između dva svjetska rata u Derventi su živjele mnogobrojne ugledne i bogate srpske porodice. Njihove kuće i zgrade koje su imale ujedno i poslovne prostore su bile izgrađene i smještene uglavnom u tadašnjoj zvanoj Srpskoj varoši.
Dijelovi Srpske varoši, koju stariji Dervenćani još uvijek tako nazivaju u Derventi postoji i sad, ali sasvim malo je ostalo starih zgrada iz tog vremena. Ove porodice su uglavnom za vrijeme Drugog svjetskog rata protjerane ili su jednostavno nestale. Najveći broj njih se preselio u Srbiju i tamo započeo novi život i rijetko su kad navraćali u Derventu, jer su im imanja i kuće oduzeti nacionalizacijom.
Poznata porodica Tasovac je svoju kuću i imanje imala preko puta današenjeg parka i nedavno poznate bašte sa kafanom ”Staklenik” u centru grada gdje je sad izgrađen spomenik izginulim borcima u Otadžbinsko-odbrambenom ratu i gdje se gradi nova Saborna i pomen crkva Uspenija Presvete Bogorodice.
Tasovci su bili trgovci, učeni i školovani ljudi. Boško Tasovac je bio direktor Zemaljske banke i jedan od prvih predsjednika Srpskog prosvjetnog i kulturnog društva ”Prosvjeta”, koje je osnovano 1910. godine. O njemu je ostalo zabilježeno da je najviše volio da osijeda u gostionici kod Jove Pavčića, koja je bila u neposrednoj blizini, a u njoj se u to vrijeme okupljalo najuglednije društvo Dervenćana.
Božidar Tasovac je igrao fudbal u Fudbalskom klubu ”Dečko” i ”Dobor”. Jakov Tasovac i njegova supruga Mitra su bili trgovci, a tokom Drugog svjetskog rata su odselili u Srbiju i nastanili se u Beogradu. Za svog života nisu doživjeli da im se imanje i kuća u Derventi u vlasništvo vrati.
Dervenćani Milorad Radulović i Miodrag Pjeranović su prije nekoliko godina od opštine kupili zemljište za gradnju kuće.
-Kad smo htjeli da prevedemo u svoje vlasništvo plac, uspostavilo se da je to nemoguće uraditi bez saglasnosti porodice Tasovac, jer je došlo do usvajanja novog Zakona o povratu oduzete imovine. U potrazi za porodom Tasovac utvrdili smo da direktnih naslednika Mitre i Jakova Tasovac više nema u Beogradu, ali da postoji, prvi naslednik po ženskoj lozi Branislav Krstić, kazuje Milorad Radulović.
Prema riječima Radulovića i Pjeranovića, stari Krstić ih je u Beogradu veoma lijepo primio, a od svega što je želio bilo je da se na mjestu gdje je bila kuća njihovih predaka sagradi javna česma, gdje će se prolaznici moći okrepljivati,osvježiti i podsjećati na pokojnog Jakova i Mitru Tasovac.
Česma je izgrađena i na taj način ispunjena je želja porodice Krstić iz Beograda, a prolaznici navrate i osvježe se čitajući natpis uklesan u mermeru iznad česme: ”U spomen Mitre i Jakova Tasovac – građani Dervente”.
Izvor: Glas dijaspore
