“Stele u Polju kod Dervente” naziv je elektronskog diska autora mr. Ranka Stjepanovića iz Polja kod Dervente, koji je ugledao svjetlost dana u izdanju Srpskog i prosvjetnog društva “Prosvjeta” iz Dervente.
– Da je priređen ranije, samo deceniju ili dvije, na ovom disku bi se našlo još mnoštvo fotografija divnih nadgrobnih spomenika, pravih umjetničkih djela, koji se nalaze na Šipračkom groblju u Polju kod Dervente. Naime, mnogi od ovih spomenika su neumitnošću uticaja vremena i vremenskih prilika, ili ljudskog faktora, oštećeni ili nestali sa lica zemlje tj. završili u novim grobnicama.
Pretpostavljam da su mnoge stele na ovom groblju nastale u 18. i 19. vijeku, a možda i ranije. Prilikom fotografisanja, evidentirao sam ukupno 172 stele. Iz iskustva života u mom rodnom mjestu Polju poznato mi je da je mnoštvo ovakvih nadgrobnih spomenika završilo u novim grobnicama na ovom groblju, vjerovatno se radi o desetinama takvih- kaže autor mr Ranko Stjepanović.
Autor se nada da će se naći neko ko će na bazi, njegovog rada, naučno sagledati nastanak, značaj, simboliku, tipologiju, antropološke aspekte, kulturno – istorijsko mjesto ovih stela u sveukupnom nasljeđu, jer razloga za to je mnoštvo…
– Prema kazivanju starijih mještana Polja, Šipračko groblje dobilo je naziv po prezimenu svog, na ovom mjestu prvosahranjenog stanovnika, izvjesnog Šipraga. Šipragov nadgrobni spomenik, u vidu većeg položenog i gotovo neobrađenog monolita, stoji još i danas na svom mjestu, obložen mahovinom i potpuno neoštećen. Iako sadašnjim stanovnicima Polja nije poznato da Šiprag ima nekoga od srodnika u našem mjestu, na ovom spomeniku ćete uvijek vidjeti svijeće i o njemu svojim mlađima pričaju svi mještani. Ako se malo pažljivije zagledate u ovaj spomenik, vidjećete da na njemu ima pet uklesanih krstova, jedan odozgo i četiri sa četiri strane svijeta, tj. bočne strane spomenika- dodaje Stjepanović.
Prema legendi, koja se već vijekovima ispreda među mještanima, ovaj kamen je do groblja vuklo šest pari volova. Na ovom mjesnom groblju vidljivi su spomenici iz raznih perioda, te su evidentni tipovi spomenika za određeni period.
– Tako bi posle Šipragovog spomenika uslijedile stele koje su predmet ovog rada, nakon njih postavljani su spomenici slični stelama, takođe od kamena, ali sa natpisima na srpskom jeziku, ćirilicom, uspravni, uski i sa krstom na gornjem dijelu, vidljivo rađeni već uz pomoć mašina; nakon toga su postavljani spomenici slični prethodnim, ali rađeni u betonu; da bi poslije njih uslijedili savremeni spomenici od mermera ukrašavani i rađeni pomoću mašina- kazuje Stjepanović, dodajući da im je zajedničko to da su sve odreda izrađene ručno, stoga i imaju tako veliku umjetničku vrijednot.
Od davnina je na Šipračkom groblju postojala pravoslavna crkva brvnara, a 1936. godine sazidana je crkva od cigle. Na ploči koja je postavljena na crkvi ukratko je ispisan istorijat ove crkve. Svoj rad autor elektronskog diska sa veoma zanimljivim sadržajem posvetio je majci Trivuni.
O autoru
Ranko Stjepanović je rođen 26.07.1962. godine u Polju kod Dervente. Školovao se u Polju, Žeravcu, Derventi, Sarajevu i Zagrebu. Radni angažman proveo je u administraciji opštine Derventa, Srednjoj školi “Nikola Tesla” u Brodu i Narodnoj biblioteci “Branko Ćopić” u Bosanskom Brodu. Od rane mladosti aktivan je u društvenom životu i pokazuje interesovanja za brojne naučne oblasti i umjetnost.
Objavljivao je stručne radove i članke u brojnim časopisima i novinama, a bio je urednik bibliotečkog glasila “Spektar” i regionalnih novina “Posavske novosti” …U zadnje dvije decenije bio je politički veoma aktivan u društvenom životu Dervente i Broda.
Bavi se skulpturom, te je imao oko desetak samostalnih i grupnih izložbi. Kolekcionar umjetnina i arhaičnih predmeta, osnivač i član brojnih nevladinih i kulturnih organizacija. Priredio je tri kompakt diska sa tematikom društvenog života Broda – bibliotekarstvo, slikarstvo i aktuelni trenutak. Publicista.
N.S.
